Formaty PDF/A i PDF/UA to znormalizowane formaty plików PDF.

FORMAT PDF/A

Formaty PDF/A to znormalizowany format plików PDF, zaprojektowany do długoterminowego przechowywania dokumentów elektronicznych w sposób zapewniający ich czytelność i zgodność w przyszłości. Opis standardu określają normy ISO i jest szczególnie używany w archiwizacji dokumentów.

KLUCZOWE CECHY FORMATU PDF/A:

• Samowystarczalność: oznacza że wszystkie elementy potrzebne do poprawnego wyświetlania dokumentu (czcionki, obrazy, kolory itp.) są osadzone w pliku. Dzięki temu dokument może być odczytany niezależnie od urządzenia czy oprogramowania.
• Brak dynamicznych elementów: PDF/A nie obsługuje elementów takich jak multimedia, interaktywne formularze, skrypty JavaScript, ani szyfrowanie. Zapewnia to stabilność dokumentu i przewidywalność wyświetlania.
• Warunki kolorów: Wymaga użycia zdefiniowanych przestrzeni kolorów (np. ICC), aby zapewnić spójność wyglądu.
• Zakaz szyfrowania: Plików PDF/A nie można szyfrować, aby zapewnić ich otwartość i dostępność.
• Wymagania dotyczące metadanych: Dokumenty PDF/A muszą zawierać metadane opisujące zawartość i przeznaczenie pliku.

PODTYPY PDF/A

• PDF/A-1 (ISO 19005-1:2005): Pierwsza wersja standardu, bazująca na specyfikacji PDF 1.4. Wymaga pełnego osadzenia czcionek i braku przezroczystości.
• PDF/A-2 (ISO 19005-2:2011): Rozszerza PDF/A-1 o nowe funkcje wprowadzone w PDF 1.7, takie jak obsługa przezroczystości i warstw.
• PDF/A-2 (ISO 19005-2:2011): Dodaje możliwość osadzania plików innych formatów w pliku PDF/A, np. XML, CSV.
  

ZASTOSOWANIA FORMATU PDF/A

• Archiwizacja dokumentów: urzędy, instytucje prawne i archiwa wykorzystują PDF/A do długoterminowego przechowywania dokumentacji.
• Udostępnianie dokumentów: ułatwia wymianę dokumentów w sposób gwarantujący ich poprawne wyświetlanie.
• Ewidencja prawna: standardu PDF/A często wymagają systemy zarządzania dokumentami oraz w procedury sądowe.

FORMAT PDF/UA

PDF/UA (ang. PDF/Universal Accessibility) to standard ISO 14289, który definiuje wymagania dotyczące tworzenia plików PDF dostępnych cyfrowo dla osób z niepełnosprawnościami. Jego celem jest zapewnienie, że dokument PDF będzie w pełni czytelny i nawigowalny przy użyciu technologii wspomagających, takich jak czytniki ekranu.

KLUCZOWE CECHY FORMATU PDF/UA:

• Struktura logiczna: Dokument musi zawierać poprawnie zorganizowaną strukturę semantyczną, np. nagłówki, akapity, listy, tabele. Elementy te są oznaczone za pomocą tagów, które opisują ich funkcję w dokumencie.
• Tekst alternatywny: Obrazy, wykresy i inne elementy wizualne muszą mieć przypisany alternatywny tekst opisowy, który umożliwia zrozumienie ich zawartości przez osoby niewidome.
• Nawigacja: Dokument powinien być nawigowalny przy pomocy znaczników, takich jak spis treści, zakładki czy linki.
• Porządek czytania: Należy jasno określić kolejność odczytu zawartości, zgodna z naturalnym przebiegiem tekstu.
• Kontrast i kolor: Kolory i kontrast w dokumencie muszą spełniać wytyczne WCAG 2.0/2.1, aby były czytelne dla osób z wadami wzroku.
• Czcionki: Czcionki należy w pełni osadzić w pliku, aby zapewniać ich poprawne wyświetlanie i czytelność.
• Interaktywne elementy: Formularze w PDF/UA muszą być w pełni dostępne. Pola formularzy powinny mieć opisy i etykiety umożliwiające korzystanie z nich za pomocą technologii wspomagających.

ZASTOSOWANIE PDF/UA:

• Dokumentacja publiczna: urzędy i instytucje wykorzystują PDF/UA, aby dokumenty były dostępne dla wszystkich obywateli, niezależnie od ich zdolności fizycznych.
• Materiały edukacyjne: ułatwia dostęp do treści studentom z niepełnosprawnościami.
• Publikacje cyfrowe: książki, raporty i inne treści przeznaczone dla szerokiej grupy odbiorców, w tym osób z ograniczeniami wzrokowymi lub ruchowymi.

RÓŻNICE POMIĘDZY FORMATAMI PDF/A A PDF/UA

• PDF/A: służy do długoterminowej archiwizacji dokumentów w sposób który zapewnia ich czytelność i stabilność w przyszłości.
• PDF/UA: skupia się na zapewnieniu cyfrowej dostępności dokumentów dla osób z niepełnosprawnościami.

PDF/A:

• Dokument zawiera wszystkie elementy (czcionki, obrazy, kolory) wbudowane w plik, co zapewnia, że wyświetla się na każdym urządzeniu niezależnie od oprogramowania.
• Nie pozwala na dynamiczne elementy (np. multimedia, JavaScript).
• Zawiera metadane dla celów archiwizacji, ale nie wymaga struktury semantycznej.
• Zapewnia, że dokumenty pozostaną niezmienione i czytelne w czasie.
• Nie ma wymagań dotyczących wsparcia technologii wspomagających (choć może działać, jeśli struktura jest poprawna).
• Odczytywany przez standardowe przeglądarki PDF, ale brak znaczników semantycznych utrudnia korzystanie z niego np. czytnikom ekranu.
• Idealny do archiwizacji długoterminowej.
• Używany w administracji publicznej, bibliotekach i archiwach.

PDF/UA:

• Wymaga znaczników semantycznych (tagów), które określają strukturę dokumentu (np. nagłówki, akapity, listy).
• Wspiera technologie wspomagające (np. czytniki ekranu), dzięki oznaczeniom logicznym i alternatywnym opisom dla elementów wizualnych.
• Skupia się na nawigacji, porządku odczytu i dostosowaniu wizualnym (kontrast, dostępne formularze).
• Dodaje wymóg alternatywnych opisów dla obrazów, wykresów i tabel.
• Musi mieć zdefiniowany logiczny porządek odczytu.
• Formularze interaktywne muszą mieć odpowiednie etykiety.
• Został zaprojektowany specjalnie z myślą o dostępności i jest obowiązkowy w sytuacjach, gdy dokumenty muszą być dostępne dla osób z niepełnosprawnościami.
• Wymagany w niektórych systemach prawnych, edukacyjnych i biznesowych.